Afgelopen maandag, 7 september, was ik uitgenodigd bij de lancering van de Hertog Jan Grand Prestige Vatgerijpt serie van 2020. Dit jaar gaat het om een serie van 4 varianten gerijpt op Schotse single malt whisky vaten.
Historie Vatgerijpt
De 2020 serie is het volgende hoofdstuk van een indrukwekkende reeks vatgerijpt Grand Prestige bier. in 2017 is men bij Hertog Jan begonnen met de Vatgerijpt Port, Cognac en Bourbon, waaronder een variant gerijpt op Goose Island vaten. In 2018 bestond de serie uit Bourbon met kruiden. Vorig jaar (2019) is gebruik gemaakt van jenevervaten en een wijnvat. En dit jaar dus de whisky varianten.
Het Grand Prestige bier is op zichzelf al een bijzonder mooi bier. Donker, zoet, hoog in de alcohol. Uitermate geschikt om voor langere tijd te bewaren. Maar ook zeker om op een vat te laten rijpen (ook wel barrel aging (BA) genoemd).
Het rijpen op vaten geeft het bier de smaken van hetgeen erin heeft gezeten en op deze manier een nieuwe dimensie aan het bier. Interessante discussie hierin is altijd wel of het oorspronkelijke bier zijn smaak en karakter houdt en niet uitsluitend de smaken overneemt van hetgeen in het vat heeft gezeten. Zoveel mensen, zoveel meningen. Persoonlijk vind ik het knap als het oorspronkelijke bier nog herkenbaar is. Knap, omdat er uit houten vaten zoveel complexe smaken en aroma’s vrijkomen dat je er niet aan ontkomt dat het bier dit in zich opneemt. Uiteindelijk is dat het doel van vatrijping. Aan de andere kant heb ik er weinig moeite mee als het heel erg goed zoeken is naar het oorspronkelijke bier. Het moet een mooie variant zijn en vooral in balans qua smaken. Net als bij gewoon bier moet ik het gevoel hebben, dat ik hier nog wel een glas van lust.
Vatgerijpt 2020 Whisky series
De keuze voor de 2020 serie is dus gevallen op Schotse whisky (geen whiskey, want dat is weer Iers) vaten. Uit 4 verschillende gebieden in Schotland zijn door Hertog Jan whisky stokers geselecteerd waarvan de vaten gebruikt zijn voor het rijpen. Door invloeden van het klimaat, grond en cultuur hebben al deze 4 whisky’s hun eigen smaak en karakter. Dit hebben ze ook zo doorgegeven aan de Grand Prestige. Met als eindresultaat een indrukwekkende serie van 4 verschillende varianten.
Lowland
De Lowlands is het meest lieflijke stukje Schotland. Vriendelijk, zacht en glooiend. En dat proef je terug in Lowlan variant. De smaak bestaat uit een fruitigheid met tonen van krenten, rozijnen, abrikozen en een hele lichte houttoon. In de geur herken je naast de fruitigheid ook noten en karamel. Dit is de meest zachte variant van deze serie en daarom een allemansvriend (als je tenminste van de Grand Prestige en BA bieren houdt).
Highland
De Highlands zijn bij de meeste mensen wel bekend. Ruig, robuust landschap met een rijke historie. Daar hoort dus ook een ruigere whisky bij. De smaak is tintelend alcoholisch, met tonen van trekdrop, gember en gedroogd fruit. De creme brulee onder de bieren. In de geur is vanille, drop, port en salmiak te herkennen.Dit bier is scherper van smaak en heeft een lange warme afdronk.
Speyside
In dit relatief kleine gebied in Schotland wordt zo’n 50% van alle Schotse single malt whisky’s gestookt. Je struikelt van stokerij naar stokerij. Speyside ontleent haar naam aan de rivier de Spey. Dit bier heeft een goed body. Het eerste dat opvalt is de rokerige geur van turf en gerookt spek. Daarnaast zijn er tonen van vanille en kokos aanwezig. In de geur komen daar groene banaan, peer en zoete honing bij. Hier gaan we al wat meer richting de varianten voor de echt whisky liefhebbers, ondanks de verfijnde milde afdronk.
Islay
Dit is de Schotlands kleinste whiskyregio. Het is letterlijk een eiland, waarvan de bodem voornamelijk uit turf bestaat. Deze turf wordt als brandstof gebruikt om de mout voor de whisky te drogen. Deze turf is uniek door de ziltigheid afkomstig van zeewier en grassen. Zodra je dit bier inschenkt komt de geur van rook je al tegemoet. In de smaak herken je dit ook. Alsof je net een uitgebrand stuk hout besnuffeld. Onder de rookgeur komen ook fruitige tonen van perzik en banaan naar boven. You hate it or you love it, was de uitspraak van Hertog Jan. Ik moet zeggen, heel bijzonder, maar om dit nu zo te drinken. Denk het niet. Ben wel erg benieuwd wat dit bier doet met een bijpassende hap (gerookte paling bijvoorbeeld).
Vatgerijpt 2021
Net bekomen van deze overweldigende serie bieren, ligt de volgende variant voor 2021 al te rijpen op de vaten. Compleet geheim wat het is, maar dat het weer een magnifiek staaltje bier maken is, daar ben ik van overtuigd!